Pierwszym dokumentem sporządzonym w języku francuskim jest „Przysięga Strasburska” – rozejm podpisany między Ludwikiem Niemieckim a Karolem Łysym w 842 roku. Od tego czasu język francuski zyskał miano jednego z najczęściej używanych języków na świecie – a także języka światowej dyplomacji. Jednak ostatnimi czasy na tle francuski rodzina języków, język Napoleona traci znaczenie – podczas, gdy przeszłość kolonialna dała sygnał do rozwoju, rozproszenie władzy – dekolonizacja oraz integracja wpływają negatywnie na francuską dominację na świecie. Jedyną pozostałością po francuskich wpływach jest jednak fakt, że język francuski jest obecny w wielu państwach świata. Jednak każdy dialekt różni się od siebie – niekiedy znacząco.
Język francuski wymowa – ogólne zasady
Zanim jednak o dialektach, warto powiedzieć kilka słów o zasadach wymowy języka francuskiego, które obowiązują w tym języku (przynajmniej w wersji używanej we Francji). Bowiem to, które z liter należy wymawiać, a które nie, a także fakt, kiedy pisze się „ou” a kiedy „u”, to pytania, które sprawiają trudność nie tylko początkującym uczniom, lecz także użytkownikom innych odmian języka francuskiego.
Nie jest tajemnicą fakt, że język francuski wymowa i pisownia rządzą się własnymi zasadami. O ile takie języki jak niemiecki, polski czy włoski są językami fonetycznymi, o tyle angielski jest już przedstawicielem drugiego bieguna. Co w takim razie można powiedzieć o języku francuskim, w którym samogłoski posiadają po kilka brzmień (jak chociażby litera „e”, którą w zależności od kontekstu można odczytać na trzy różne sposoby)? Istnieją jednak uniwersalne zasady, które mogą pomóc poprawnie czytać i rozumieć teksty w języku francuskim. Przykładowo, język francuski wymowa nie uwzględnia spółgłoski „h” – Francuzi operują nią jedynie w pisowni. Z reguły nie wymawia się również zakończeń wyrazów przez nieakcentowane „e”, końcówkę „-ent” oraz spółgłoski.
Język francuski i jego dialekty
To tyle, jeśli chodzi o teorię – w praktyce bowiem co dialekt, to inne zasady. Bo choć francuski rodzina języków to języki romańskie, to jednak we Francji widoczne są wpływy również innych grup językowych. Warto też zwrócić uwagę na fakt, że choć we Francji językiem urzędowym jest język francuski, każdy region posiada własną odmianę języka – wyróżnia się aż 75 języków regionalnych, przy czym tylko 7 z nich jest używane w szkolnictwie:
język baskijski (basque),
język bretoński (breton),
język alzacki (alsacien),
język kataloński (catalan),
język oksytański (occitan),
język korsykański (corse),
język waloński (wallon).
Francuski rodzina języków – jakie dialekty języka francuskiego występują na świecie?
75 języków regionalnych to dużo? W takim razie co można powiedzieć o fakcie, że liczby dialektów sensu stricto języka francuskiego nie sposób jakkolwiek policzyć? Językoznawcy nawet nie silą się na próby określenia, na ile sposobów można interpretować język francuski: co kraj, to obyczaj – a zważywszy na fakt, że Francuzi swego czasu kontrolowali niemal połowę kuli ziemskiej, logicznym jest fakt, że odmian jest naprawdę sporo:
francuski z doliny Aosty (français valdôtain),
belgijski francuski (français de Belgique),
francuski z Jersey (français de jersey),
francuski południowy (français méridional),
szwajcarski francuski (français de Suisse),
francuski afrykański (français africain),
francuski Maghrebu (français du Maghreb),
kanadyjski francuski (français canadien).
Przykłady dialektów można mnożyć w nieskończoność – szczególnie, że w obrębie samej Francji wymowa różni się znacząco, a mieszkańcy Paryża mogą mieć problemy ze zrozumieniem Francuzów z Południa. Nie zmienia to jednak faktu, że warto się uczyć francuskiego – wersje przeznaczone dla obcokrajowców są zrozumiałe w każdym francuskojęzycznym zakątku świata. Nawet, jeśli lokalna leksyka przeszła sporą metamorfozę!